اصطلاحات مربوط به SSD

درایو‌های SSD کم‌کم دارند جای خود را در بسیاری از سیستم‌های کامپیوتری باز می‌کنند. سرعت‌بالا و ضریب اطمینان‌پذیری مناسب، بی‌صدا بودن و توان مصرفی پایین و همچنین اشغال فضای کم همگی باعث شده‌اند تا خرید یک درایو SSD برای بسیاری توجیه‌پذیر باشد.

درایو SSD می‌تواند جانی تازه به یک لپ‌تاپ ببخشد، سرعت بوت سیستم را افزایش دهد ، شما را از شر سروصدای هارددیسک خلاص کند.

اما در مورد درایوهای اس‌اس‌دی عبارت‌ها و اصطلاحاتی به کار می‌رود، که اگر پیش‌تر با آن‌ها آشنایی نداشته باشید، ممکن است خیال کنید چیزهایی که می‌شنوید مربوط به سیاره‌ای دیگر باشد!

برای آنکه بدانید این موارد چه هستند، چه معنایی دارند و چه تاثیری در کارکرد درایو SSD خواهند داشت، بیست مورد از این اصطلاحات را دست‌چین و آماده کرده‌ایم .

Firmware

Firmware مجموعه‌ای از دستورالعمل‌هایی است که در یک حافظه‌ی مخصوص در درایو SSD ذخیره‌شده و نحوه عملکرد درایو SSD را مدیریت می‌کند.

نسخه‌ی مورد استفاده Firmware با یک عدد یا مجموعه از چندین عدد و حرف مشخص می‌شود و می‌توان آن را از طریق فایل‌های به‌روزرسانی قرار گرفته روی سایت سازنده به‌روزرسانی کرد.

البته انتظار نداشته باشید، مانند درایو کارت گرافیک برای درایوهای SSD نیز فایل به‌روزرسانی Firmware منتشر شود. این به‌روزرسانی‌ها بیشتر برای حل مشکلات کارآیی یا برخی باگ‌ها و افزایش ثبات در کارکرد ارائه شوند و به همین خاطر دفعات ارائه Firmware جدید برای یک درایو می‌تواند بسیار معدود باشد.

کنترلر

کنترلر در واقع پلیس راهنمایی و رانندگی در درایوهای SSD است و می‌توان گفت مهم‌ترین عامل برای فرق گذاشتن بین درایوهای مختلف به‌شمار می‌آید. این مساله به‌قدری اهمیت دارد که برخی از سازندگان درایوهای SSD تصمیم به خریدن کمپانی‌های سازنده‌ی کنترلر گرفته‌اند تا بیش‌ از پیش کنترلرها را برای درایوهای خودشان بهینه کنند.

در حال حاضر Marvell و LSI/SandForce دو سازنده‌ی مهم کنترلر به‌شمار می‌آیند. همچنین بد نیست بدانید دو درایو SSD از سازندگان مختلف که از کنترلر و حافظه‌های مشابه با ظرفیت مشابه بهره می‌برند، تقریباً کارآیی نزدیک به هم دارند. البته نسخه Firmware و برخی فاکتورهای دیگر نیز می‌تواند در کارآیی درایو موثر باشد.

NAND Flash

عبارت NAND به دروازه‌های ورودی و خروجی منطقی در ساختار حافظه برای انتقال اطلاعات اشاره دارد. تراشه‌های حافظه‌ی مورد استفاده در درایوهای SSD از نوع حافظه‌های فلش NAND هستند که یک کنترلر مدیریت آنها را بر عهده دارد. این حافظه برای نگه‌ داشتن اطلاعات در خود نیازی به جریان مداوم برق ندارد و در صورت قطع برق، اطلاعات را در خود نگه خواهد داشت.

سازنده‌ی درایو SSD لزوماً همان سازنده‌ی حافظه‌های NAND مورد استفاده در درایو نیست (برای مثال در درایوADATA SP920SS ، از حافظه‌های NAND ساخت شرکت Micron استفاده‌شده است). همچنین در زمان خرید نیازی نیست که توجهی ویژه به سازنده‌ی حافظه NAND مورد استفاده در درایو داشته باشید، زیرا حافظه‌های NAND مورد استفاده با فناوری‌های مختلفی تولید می‌شوند و نوع فناوری مورد استفاده است که در کارآیی تاثیر خواهد داشت.

MLC ، SLCو TLC

این سه عبارت بیان‌کننده‌ی سه مدل اصلی حافظه‌های NAND به‌کار گرفته‌شده در درایوهای SSD هستند. توجه داشته باشید که دو مدل MLC یا Multi-Level Cell و SLC یا Single Level Cell بیشترین میزان استفاده را دارند. حافظه‌های MLC اغلب قیمت پایین‌تری داشته و در اکثر درایوهای امروزی برای سیستم‌های دسکتاپ و لپ‌تاپ مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر سلول حافظه در MLC دارای دو بیت است و می‌تواند دربرگیرنده‌ی چهار حالت مختلف باشد. سلول حافظه در مدل SLC تنها یک بیت در اختیار دارد و دو حالت صفر یا یک را شامل می‌شود.

این حافظه‌ها قیمت بالاتری دارند و در مدت‌زمان طولانی ثبات‌شان بیشتر است. به همین خاطر برای جبران ضعف حافظه‌های MLC در بروز خطا، یک سیستم تصحیح خطا در Firmware درایوهای مجهز به این نوع حافظه در نظر گرفته می‌شود تا در صورت لزوم وارد عمل شود. همچنین میزان Write Cycle یک حافظه MLC پایین‌تر از یک حافظه SLC است. اخیراً نسخه‌ای از حافظه‌های MLC با عنوان eMLC یا Enterprise MLC نیز ارائه‌شده است که در مقایسه با حافظه‌های MLC ثبات بیشتری دارند و بیشتر برای امور تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

حافظه‌ی TLC که اولین‌ بار توسط سامسونگ در درایوهای سری ۸۴۰ Series به‌کار گرفته‌شده قدمت کمتری دارد، اما کم‌کم دیگر سازندگان درایوهای SSD را نیز به خود جلب کرده است. TLC مخفف عبارت Triple Level Cell است و با داشتن سه بیت برای هر سلول حافظه، می‌تواند هشت حالت مختلف را در برگیرد. افزایش دانسیته‌ی ذخیره‌سازی باعث کاهش هزینه‌ی تولید این سری از حافظه‌ها شده، اما در عین حال باعث شده تا سازندگان مجبور به استفاده از سیستم‌های تصحیح خطای پیچیده‌تری باشند.

این حافظه‌ها به ولتاژ متغیر پیچیده‌تری نیاز دارند و به ‌نظر می‌رسد سلول‌های حافظه‌ی TLC زودتر از دیگر مدل‌های حافظه دچار خرابی می‌شوند. حافظه‌های TLC بیشتر برای مصرف‌کنندگان عادی و کسانی که با اطلاعات حیاتی سروکار ندارند توصیه می‌شود.

SSD Caching

این امکان وجود دارد که بتوان از درایو SSD به‌عنوان حافظه‌ی موقت Cache استفاده کرد. در این حالت اطلاعاتی که بیشترین میزان استفاده را دارند در این درایو ذخیره می‌شوند تا دسترسی به آنها سریع‌تر باشد (فناوری SRT اینتل یکی از روش‌های SSD Caching است).

این روش در برخی از اولترابوک‌های مجهز به سیستم عامل ویندوز نیز به‌کار گرفته‌شده است و برخی از مادربردها نیز با داشتن پورت‌هایی همچون mSATA و M.2 از این فناوری پشتیبانی می‌کنند. در این روش در واقع از درایو اس‌اس‌دی به عنوان حافظه‌ی موقت یا همان حافظه‌ی کش استفاده می‌شود و یک هارد معمولی یا همان HDD به عنوان حافظه‌ی ذخیره‌سازی فایل‌های آرشیوی در نظر گرفته می‌شود.

نرم‌افزار انتقالی

برخی درایوهای SSD به همراه نرم‌افزاری ارائه می‌شوند که به شما برای انتقال اطلاعات هارددیسک به درایو SSD جدید کمک می‌کنند.

ممکن است بگویید این کار نیازی به نرم‌افزار نداشته و به‌سادگی با کپی کردن فایل‌ها می‌توان به انتقال اطلاعات لازم پرداخت.

مشکل زمانی رخ می‌دهد که شما بخواهید درایو بوت را به SSD منتقل کرده و سکتورهای بوت را عیناً روی درایو SSD نیز داشته باشید.

عملیات کپی درایو حاوی سیستم‌عامل باید خارج از محیط ویندوز صورت گیرد و به همین خاطر یک نرم‌افزار مخصوص برای انجام این کار نیاز خواهد بود.