تحریم ایران در حوزه IT رفتاری ناعادلانه به ضرر دقیقاً مردم عادی در ایران است.سال‌هاست که کاربران ایرانی مورد تحریم غول‌های تکنولوژی هستند؛. در این مقاله نگاهی موشکافانه به این سیاست‌ها و در پاسخ، عکس‌العمل‌های کاربران ایرانی و راه‌حل‌هایی بر این مشکل خواهیم داشت.
خطای آشنای ۴۰۳
دیپلماسی مسئولان کشورمان در مقابل کشورهای غربی باعث شده برندها و شرکت‌های مختلف در حوزه تکنولوژی، بازخوردهای متفاوتی را در خصوص سرویس‌دهی به کاربران کشورمان، در مقایسه با آنچه در ابعاد جهانی شاهد هستیم بروز دهند. سیاست‌های خصمانه این دولت‌ها و در ادامه، تبعیت شرکت‌های حاضر در حوزه تکنولوژی از این استراتژی‌ها در بسیاری موارد باعث شده دست کاربران ایرانی از بسیاری از سرویس‌ها و خدمات این حوزه دور بماند.
شاید آغاز تحریم کاربران ایرانی توسط شرکت‌های فعال در حوزه تکنولوژی را باید با نگاهی به آنچه در قالب تصویب قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۰۶ میلادی اتفاق افتاد و در پی آن شرکت‌هایی نظیر مایکروسافت و یاهو از سرویس‌دهی به کاربران ایرانی امتناع کردند جستجو کرد. اگرچه با گذشت زمان و به ویژه در قالب نهایی شدن برجام، قرار بود بسیاری از تحریم‌های نرم‌افزاری علیه کاربران ایرانی لغو شود اما همچنان نمونه‌هایی از این سیاست‌ها توسط شرکت‌های مختلف به مرحله اجرا در می‌آید که بسیار جای تاسف دارد. در صورتی که نگاهی به تاریخچه تحریم‌های وضع شده در حوزه تکنولوژی علیه کاربران ایرانی داشته باشید لیستی را خواهید دید که نام برندهای حاضر در آن از تعداد انگشتان دو دست فراتر خواهد رفت. در ادامه به پاره‌ای از تحریم‌هایی اشاره می‌کنیم که کاربران ایرانی بیشتر با آنها درگیر بودند چراکه بررسی کامل تحریم‌ها به دلیل کثرت از حوصله این مطلب خارج است.
تحریم اپل؛ گوش به فرمان‌ترین تحریم‌کننده
در اوایل شهریورماه ۱۳۹۶ بود که خبرهایی در خصوص اجرایی شدن تحریم‌های جدید توسط اپل علیه توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری کشورمان به گوش رسید. در راستای این محدودیت‌ها، طیف زیادی از نرم‌افزارهای ایرانی فعال در زمینه تحویل غذا، خرید اینترنتی و سایر خدمات از اپ‌استور به عنوان فروشگاه نرم‌افزاری رسمی اپل حذف شد.
نکته قابل توجه اینکه علی‌رغم نبود نمایندگی رسمی اپل در کشورمان، آیفون‌های تولیدی اپل از جمله محبوب‌ترین گوشی‌های هوشمند در بازار کشورمان به حساب می‌‌آیند. اپل در بیانیه رسمی خود اعلام کرده بود تحریم‌های دولت آمریکا باعث شده اپ‌استور امکان میزبانی، توزیع یا شراکت با توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری کشورمان را از دست بدهد. نکته قابل توجه اینکه مسئولان کوپرتینو پیش از اعمال این سیاست‌ها هم به توسعه‌دهندگان ایرانی اعلام کرده بودند هرگونه گزینه خرید را از نرم‌افزارهای خود حذف کنند تا نرم‌افزارهایشان مشمول قانون تحریم علیه ایران نشود. پس از این تصمیم، تقریباً تمامی نرم‌افزارهای ایرانی سیستم پرداخت خود را به شاپرک، خرید نقدی یا سایر راهکارهای پرداخت تغییر دادند.
AMD و انویدیا؛ دانلود درایور با اعمال شاقه
از همان سال‌های ابتدایی آغاز تحریم‌های هسته‌ای، بسیاری از کمپانی‌های بزرگ دنیا وب سایت‌های خود را بر روی ایران بسته‌اند. از جمله آنها می‌توان به سازندگان کارت گرافیک و پردازنده اشاره کرد که دریافت درایوها و به روز رسانی‌های جدید را برای کاربران ایران دشوار کرده است. کارت گرافیک یکی از آن دست از محصولات دیجیتال است که برای ارائه عملکرد مطلوب همواره به به‌روزرسانی های نرم افزاری وابسته است اما به لطف بسته شدن وب سایت‌های انویدیا و AMD بر روی کاربران ایرانی، آنها همواره با مشکلاتی روبرو بوده‌اند. علی رغم برخی گشایش‌ها در نتیجه برجام، هنوز هم انویدیا و AMD وب سایت‌های خود را بر روی IP های با مبدأ ایران بسته‌اند.
تحریم کاربران ایرانی فقط به سازندگان سخت افزار محدود نمی‌شود و بسیاری از کمپانی‌های نرم افزاری چون Adobe، Oracle ،TeamViewer و Symantec هیچ گونه خدماتی به IP های ایران ارائه نمی‌کنند.
سامسونگ؛ یک بام و دو هوای ِ ناگزیر
از وسایل خانگی نظیر تلویزیون و یخچال گرفته تا گوشی‌های هوشمند متنوع، سامسونگ برندیست که ریشه عمیقی در سبد کالایی ما ایرانی‌ها دارد و رابطه خوبی هم همیشه سعی کرده با ایرانی‌ها داشته باشد. از احداث کارخانه در کشور تا برگزاری رویدادهای مختلف حمایتی؛ اما این تلاش همیشه اثر بخش نبوده و ایرانی‌ها سالیان درازی در دوران تحریم ( قبل از برجام ) از دسترسی راحت به فروشگاه نرم‌افزاری سامسونگ به خصوص به بخش تِم یا همان قالب سیستم‌عامل گوشی سامسونگ محروم بودند یا در دانلود بعضی برنامه‌ها برای تلویزیون‌های هوشمند مشکل داشتند. البته این محدودیت‌ها خوشبختانه پس از برجام تقریباً برداشته شده است.
اورجین؛ گیمرها دیگر چرا؟!
در مهرماه سال جاری، خبرهایی منتشر شد که از محدودیت دسترسی کاربران ایرانی به فروشگاه نرم‌افزاری یوبیسافت حکایت داشت. به این ترتیب، کاربرانی که با شناسه اینترنتی کشورمان وارد فروشگاه آنلاین یوبیسافت می‌شدند با پیغامی مبنی بر منع دسترسی روبرو می‌شدند. این سیاست نشان داد در زیرشاخه‌های مختلف حوزه تکنولوژی از جمله گیمینگ هم سیاست‌های محدود کننده کاربران ایرانی همچنان پابرجاست. محدودیت های وضع شده علیه گیمرها به فروشگاه یوبی سافت محدود نشد و همین حالا سرویس هایی چون اورجین نیز از ارائه خدمات به کاربران ایرانی سر باز می زنند.
گوگل؛ دنباله‌رو ِ زیرک …
با گذشت چند روز از انتشار خبر حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور، گوگل هم در سیاستی مشابه، برخی اپلیکیشن‌های ایرانی را حذف کرد تا به صف تحریم‌کنندگان فضای مجازی ایران بپیوندد. حذف اپلیکیشن‌های ایرانی تنها سیاست گوگل علیه کاربران ایرانی نبود و این شرکت حتی چیزی حدود ۳۰ هزار حساب گوگل آنالیتیکس کاربران ایرانی را هم مسدود کرد.
پیش از اعمال این تحریم‌ها، دونالد ترامپ از گوگل خواسته بود دسترسی کاربران ایرانی را به سرویس‌هایی از جمله جستجوی اینترنتی، جی‌میل، پلی استور و نرم‌افزارهای ارتباطی نظیر الو و گوگل مپس ممنوع کند. هر چند گوگل کامل نرم‌افزارهای ایرانی را حذف نکرد اما محدودیت‌های جدی علیه ایران در سرویس‌های مختلف گوگل علیه ایرانیان وضع شد.
ظهور کشور دوست و برادر، چین!
نگاهی به تاریخچه اعمال تحریم‌های مختلف توسط برندهای فعال حوزه تکنولوژی نشان می‌دهد در اکثر موارد، عکس‌العمل‌ها و بازخوردهای زودگذر و در اکثر موارد از روی احساس را از سوی کاربران ایرانی شاهد بوده‌ایم. راه‌اندازی کمپین‌های مقطعی برای خرید نکردن آیفون‌های شرکت اپل در پی تحریم‌های این شرکت علیه توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری کشورمان یا در جدیدترین مورد، ایجاد کمپین‌های مختلف در شبکه‌های مجازی برای ملزم کردن سامسونگ به عذرخواهی از ایرانیان که اصلاً داستان ارتباطی به سامسونگ نداشت و تفسیر نابخردانه کمیته برگزاری المپیک از تحریم‌های موجود علیه ایران بود. این‌ها از جمله مواردی است که شاید مسکنی کوتاه مدت باشد اما طبعاً اثری بلندمدت نداشته و نمی‌تواند تغییری چشمگیر روی برخورد برندهای حوزه تکنولوژی با کاربران ایرانی داشته باشد.
حقیقت این است که اقتصاد بزرگ کشورهای غربی به خصوص آمریکا برای این شرکت‌ها، چنان تصمیم‌گیرنده و حیاتیست که اکثر آنها ترجیح می‌دهند قید بازار و ملت ایران را بزنند تا مبادا با تحریم‌ها و خصومت‌های دولت آمریکا روبرو شوند.
اما در نگاهی دیگر، کشورها و به دنبال آن شرکت‌هایی وجود دارند که نشان داده‌‌اند ایرانی‌ها ( یا شاید هم بازار ایران ) را بیشتر از خطر جریمه یا تحریم توسط آمریکا دوست دارند که مهم‌ترین آنها کشور چین است. شرکت‌های چینی نظیر هواوی یا ZTE در اوج تحریم‌ها با دور زدن آنها، احتمال رویارویی با جریمه‌های میلیارد دلاری و خصومت از طرف دولت آمریکا را پذیرفتند تا همچنان به کاربران ایرانی سرویس‌دهی کنند که نمونه‌های شاخص آن در دوران تحریم گسترش زیرساخت شبکه موبایلی ( به خصوص ۳G و ۴G ) و یا تحریم نکردن سرویس‌های نرم‌افزاری هواوی و شیائومی در ایران اشاره کرد. با وجود تمایل درونی ایرانیان در سال‌های اخیر به عدم استفاده از وسایل چینی، حقیقت این است که چین کمتر از کشورهای دیگر ما را در تنگنای انواع تحریم‌ها تنها می‌گذارند.
شاید وقت آن رسیده که ما نیز به عنوان مصرف‌کننده به شرکت‌ها گاهی نشان دهیم که ایرانیان مهره‌های ارزان‌قیمت بازی شطرنج نیستند که هر وقت خواستند، به هر شکلی که دوست داشتند ما را تحریم کنند و هر وقت خواستند بازگردند و ما با روی خوش دوباره از آنها استقبال کنیم. حداقل بد نیست گاهی نشان دهیم که در تحریم ایرانی‌ها اگر جانب انصاف را رعایت نکنند، عواقبی در انتظار آن‌هاست. چرا که بارها دیده شده با یک تحریم ثابت، رفتارهای متفاوتی را از کمپانی‌های مختلف شاهد هستیم. پس نشان می‌دهد خواست خود کمپانی تا چه حد می‌تواند اهمیت داشته باشد.
از طرف دیگر، شاید پاسخ جدی‌تر به تحریم ایران در حوزه IT در گرو توسعه محصولات و سرویس‌های ایرانی باشد. محصولات و سرویس‌هایی که با وجود پیشرفت و تلاش‌های مختلف هنوز در همه زمینه‌ها باب دل کاربران ایرانی نیستند.
نظر شما به عنوان یک کاربر ایرانی چیست؟ به نظر شما چه کاری می‌توان کرد تا جدای از مسائل سیاسی و تحریم‌هایی که گاه و بی‌گاه علیه ایران وضع می‌شوند، بتوانیم از حقوق مردم ایران در استفاده عادلانه از سرویس‌ها و محصولات مختلف دفاع کنیم؟ آیا اصلاً این مهم شدنیست؟
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.